[de Volkskrant, 31-12-2010]
Voor miljarden gewone mensen op de wereld bood WikiLeaks' cablegate in de eerste plaats een vorm van verkneukeling. Ha! Eindelijk stonden ze eens in hun hemd, die hoge heren in hun paleizen en kanselarijen. De Franse president Nicolas Sarkozy werd door een Amerikaanse diplomaat gekarakteriseerd als een 'keizer zonder kleren'. En Sarko was de enige niet: door WikiLeaks werden al die koningen, keizers en admiraals even mondiaal te kakken gezet.
Niet alleen daardoor bleek dat niets menselijks onze wereldleiders vreemd is - nog meer door hun reacties op de onthullingen. Of eigenlijk door hun non‑reacties. De WikiLeaks‑documenten bevatten uitnodigingen genoeg om eens grappig en relativerend uit de hoek te komen, de vlucht naar voren te kiezen of de kwaadsprekers in de overtreffende trap van repliek te dienen.
Premier Poetin regeert over Rusland als Batman, aldus Amerikaanse diplomaten, met de machteloze president Medvedev in de rol van diens knechtje Robin. Kans voor open doel, zou je zeggen. Poetin: 'Watje Obama mocht willen dat ie de helft van Batmans power en potentie had!' Maar niks hoor. 'Zij die deze uitlatingen deden, waren ernstig misleid', reageerde Poetin met een zuinig mondje bij Larry King. Ook het Kremlin vloekte alleen binnensmonds en siste tussen zijn tanden: 'Op fictionele Hollywoodfiguren hoeven we geen commentaar te geven.'
Wat zijn dat voor wereldleiders in een tijd van twits, bits & bytes en snelle lik-op-stuk communicatie? Zijn mensen die op zo'n dodelijk voorspelbare en amechtige manier van zich af mompelen bij het kleinste plaagstootje, wel te vertrouwen als ze op een echte aanval moeten reageren?
Ach, hadden we Boris Jeltsin nog maar, die had er wel raad mee geweten. Maar zelfs de leider die qua temperament het meest op hem lijkt, Silvio Berlusconi, laat ons in de steek. Door zijn lange nachtelijke feesten krijgt de Italiaanse premier niet genoeg rust, volgens een Amerikaans ambtsbericht. Maar kwamen ze, de allerbeminnelijkste grijns en de vernietigende bon mot over de schrale, dodelijk rustige nachten van de WikiLeaks-zegsman? Niks hoor, Berlusconi liet weten dat hij helemaal geen feesten geeft. Alleen af en toe een dinertje waarbij alles er fatsoenlijk en waardig aan toe gaat.
Laten we deze bloedeloze nuffigheid van Europese leiders snel vergeten en het oog wenden naar de reacties in het Midden-Oosten. Even leken er barstjes te komen in de solidariteit van de Arabische broedervolken. Blijkens WikiLeaks gelooft geen enkele machthebber rond de Arabische Golf dat Irans kernenergieprogramma vreedzaam is. Liefst zouden ze president Ahmadinejad morgen weggebombardeerd zien. 'Persoonlijk kan ik niet leven met een kerel als Ahmadinejad', zei de kroonprins van Abu Dhabi. 'Onthoofd de slang', adviseerde koning Abdullah van Saoedi-Arabië de Amerikanen met klem.
'Maar daar trappen wij niet in', reageerde Ahmadinejad. Allemaal bedenksels van de Amerikanen om ons tegen elkaar op te zetten. 'De Arabische Golfleiders zijn onze broeders.'
En zo heeft de Saoedische koning nog wel meer broeders die hem door dik en dun trouw blijven. Ach, waren wij in het Westen maar zo lankmoedig tegen elkaar. 'Als het hoofd verrot is, wordt het hele lichaam aangetast', zei koning Abdullah volgens WikiLeaks over de Pakistaanse president Zardari. Waarop Zardari met zijn liefste stem liet weten Abdullah als zijn 'oudere broeder' te beschouwen. Daar valt tenminste wat te genieten voor ons Wikivoyeurs. Je zou de uitgestreken koppen tussen tulband en boernoes willen zien bij het uitspreken van die zoetgevooisde zegewensen. Het kromzwaard achter de rug geklemd. Bijna jammer dat de Quatarese premier sjeik Hamad bin Jassim Jaber-al-Thani het sprookje met Europese directheid doorbrak: 'De Iraniërs liegen tegen ons. En wij liegen tegen hen.'